Μα είναι δυνατόν;
Και όμως ναι. Αυτό που πριν από μερικά χρόνια ήταν ένα ανεκπλήρωτο όνειρο για πολλούς κωφούς συνανθρώπους μας είναι τώρα πραγματικότητα. Τα κοχλιακά εμφυτεύματα κατάφεραν να φέρουν την ιατρική επιστήμη στην πρώτη επιτυχημένη προσπάθεια υποκατάστασης μιας αίσθησης που χάθηκε ή δεν υπήρξε ποτέ.
Τι είναι το κοχλιακό εμφύτευμα;
Πρόκειται για μια μικρή ηλεκτρονική συσκευή που έχει δυο μέρη – το εσωτερικό και το εξωτερικό. Το μεν εσωτερικό τμήμα εμφυτεύεται μέσα στο αυτί κατά τη διάρκεια μιας χειρουργικής επέμβασης από έμπειρο και εξειδικευμένο ωτοχειρουργό. Το δε εξωτερικό τμήμα μοιάζει με ένα ακουστικό βαρηκοΐας πίσω από το αυτί.
Κάνει για όλους τους κωφούς;
Η αλήθεια είναι ότι πάνω από 90% των κωφών έχουν κοχλιακή βλάβη και συνεπώς το εμφύτευμα είναι ικανό να τους δώσει αίσθηση ακοής. Όμως η αίσθηση αυτή δεν θα είναι το ίδιο χρήσιμη σε όλους. Ενήλικες και παιδιά που έχασαν την ακοή τους αφού είχαν πρώτα αναπτύξει ομιλία είναι οι καλύτεροι υποψήφιοι για την επέμβαση αυτή. Το άλλο άκρο, δηλαδή αυτοί που θα βοηθηθούν λιγότερο ή καθόλου, είναι οι ενήλικες, εκ γενετής κωφοί, που χρησιμοποιούν την νοηματική σαν γλώσσα επικοινωνίας και δεν έχουν αναπτύξει τη προφορική γλώσσα. Ακόμη και αυτοί πιθανότατα θα ακούσουν τους καθημερινούς θορύβους, όπως τα αυτοκίνητα, αλλά είναι πολύ δύσκολο να καταλάβουν την ομιλία. Αν όμως οι εκ γενετής κωφοί ενήλικες έχουν ήδη καταφέρει να μιλήσουν και η προφορική γλώσσα είναι το κύριο μέσο επικοινωνίας, το κοχλιακό εμφύτευμα μπορεί να τους βοηθήσει, τουλάχιστον σε ένα βαθμό, και να τους ευκολύνει σημαντικά την καθημερινή τους ζωή δίνοντάς τους σημαντική ακουστική αντίληψη.
Τα πολύ μικρά παιδιά, που είναι εκ γενετής κωφά, αποτελούν σήμερα το μεγαλύτερο τμήμα των υποψηφίων για κοχλιακή εμφύτευση. Αν και δεν άκουσαν ποτέ και δεν έχουν ακουστικές μνήμες, η ακοή μέσω του εμφυτεύματος είναι πολλές φορές αρκετή για την ανάπτυξη ακουστικής αντίληψης και στη συνέχεια του προφορικού λόγου, με την αναγκαία εκπαίδευση.
Οι εξετάσεις πριν την χειρουργική επέμβαση, ανάλογα με την περίπτωση μπορεί να περιλαμβάνουν αξονική / μαγνητική τομογραφία, λογοθεραπευτική και εκπαιδευτική εκτίμηση, παιδιατρική, ψυχονευρολογική εκτίμηση, και άλλες που θα κατευθύνει ο εξειδικευμένος ιατρός. Εννοείται ότι θα έχει γίνει πλήρης ακοολογικός έλεγχος και θα έχουν δοκιμαστεί, χωρίς επιτυχία, τα κατάλληλα ακουστικά βαρηκοΐας τουλάχιστον για αρκετούς μήνες. Σήμερα και λιγότερο κωφοί, δηλαδή άνθρωποι με σοβαρή βαρηκοΐα (και όχι κώφωση) μπορεί να είναι υποψήφιοι για κοχλιακή εμφύτευση εφ’ όσον δεν έχουν καλή διάκριση ομιλίας και τα ακουστικά βαρηκοΐας δεν τους βοηθούν αρκετά.
Χρειάζεται εκπαίδευση;
Για τους ενήλικες και παιδιά που είχαν ομιλία όταν συνέβη η κώφωση, δεν χρειάζεται εντατική εκπαίδευση και λογοθεραπεία. Συνήθως μέσα σε ένα, το πολύ δύο χρόνια, με λίγη βοήθεια, αποκτούν το μέγιστο των δυνατοτήτων τους. Σε αρκετά όμως μικρά, εκ γενετής κωφά, παιδιά χρειάζονται πολλά χρόνια υποστήριξης, εκπαίδευσης, και λογοθεραπείας.
Τα αποτελέσματα δεν είναι όμοια σε όλους τους ανθρώπους με κοχλιακό εμφύτευμα. Πολλοί ενήλικες και παιδιά, που έχασαν την ακοή τους αφού είχαν μιλήσει, αναφέρουν ικανοποιητική ή και τέλεια ακοή και μιλάνε στο τηλέφωνο. Μόνο ένας, σχετικά μικρός, αριθμός εμφυτευμένων αυτής της κατηγορίας απογοητεύεται.
Τα μικρά, εκ γενετής κωφά παιδιά, έχουν συνήθως μεγαλύτερο εύρος αποτελεσμάτων. Μερικά, με μικρή ή καθόλου βοήθεια, αναπτύσσουν σε λίγα χρόνια τέλεια ακοή και προφορική γλώσσα. Άλλα όμως παιδιά, μετά από πολλά χρόνια εντατικής εκπαίδευσης και λογοθεραπείας παρουσιάζουν μετριότατα αποτελέσματα και χρειάζονται την βοήθεια της νοηματικής γλώσσας, τουλάχιστον σε κάποιο βαθμό, για την καθημερινή τους επικοινωνία. Ασφαλώς ένας μεγάλος αριθμός παιδιών υπάρχει ανάμεσα σε αυτές τις δυο κατηγορίες. Δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε ότι χωρίς το κοχλιακό εμφύτευμα, η πλειοψηφία των παιδιών αυτών δεν θα μίλαγε ποτέ.
Παράγοντες που επηρεάζουν τα αποτελέσματα είναι η χρονική διάρκεια μεταξύ κώφωσης και κοχλιακής εμφύτευσης, η ψυχολογική κατάσταση και διάθεση του ανθρώπου, οι προσδοκίες του, η ικανότητα χειλεοανάγνωσης, οι πνευματικές και νοητικές ικανότητες, η υπολειπόμενη ακοή, και άλλοι λειτουργικοί και ανατομικοί παράγοντες.
Στα μικρά, εκ γενετής κωφά παιδιά, μεγάλη σημασία μπορεί να έχει η μικρή ηλικία εμφύτευσης, η συνύπαρξη άλλων προβλημάτων και διαταραχών που αρκετές φορές δεν έχουμε ακόμη διαγνώσει, η ειδική εκπαίδευση και λογοθεραπεία, η οικογένεια – γονείς και περιβάλλον, και άλλοι παράγοντες όπως το ίδιο το παιδί και οι προσωπικές του ικανότητες.
Χρειάζεται όμως μετά την εμφύτευση τακτική παρακολούθηση για ιατρικούς λόγους καθώς και για τις αναγκαίες ρυθμίσεις και ελέγχους της συσκευής. Επίσης ο έλεγχος της προόδου της ακουστικής αντίληψης και της εν γένει επικοινωνίας του εμφυτευθέντος έχει μεγάλη σημασία ώστε να αντιμετωπιστούν τυχόν προβλήματα και να επαναπροσδιοριστούν οι στόχοι και η εκπαιδευτική διαδικασία.
Πρέπει πάντα να λαμβάνουμε υπόψη ότι η κοχλιακή εμφύτευση είναι μια χειρουργική επέμβαση που την ευθύνη έχει ο χειρουργός αλλά το αποτέλεσμα εξαρτάται πολύ λιγότερο απ’ αυτόν και πολύ περισσότερο από το ίδιο το παιδί ή ενήλικα με κοχλιακό εμφύτευμα, τους γονείς, το περιβάλλον, τον συντονιστή της συσκευής, τον εκπαιδευτικό και τον λογοθεραπευτή.
Τελικά το κοχλιακό εμφύτευμα μπορεί να είναι για πολλούς ένα μικρό ‘θαύμα’ αλλά για να αποδώσει, όπως όλα τα ανθρώπινα θαύματα, θέλει επιμονή, υπομονή, αγάπη, και συχνά πολύ δουλειά από πολλούς ανθρώπους.